WALTHAM, Mass. – Ashtu si shumica e nxënësve të shkollave të mesme, kemi kaluar vite duke studiuar historinë amerikane, nga kulturat e amerikanëve vendas deri në Luftën Revolucionare, deri në shekullin e 21-të. Megjithatë, kur shohim nga afër historinë se kush jemi si një komb, ne hasim pak ose aspak, në lidhje me historinë e njerëzve me aftësi të kufizuara.
Kjo nuk është për t’u habitur. Shumica e amerikanëve dinë pak në lidhje me aftësinë e kufizuar. Ne shohim logot blu të vendosura në hapësirat e parkimit, mund të njohim njerëzit me autizëm ose me disleksi. Shohim të dashurit me lëndime të përhershme ose sëmundje fizike. Por për shumë njerëz, njohuritë në lidhje me aftësitë e kufizuara  përfundojnë atje.

Kjo ishte shumë e vërtetë edhe për ne, derisa kaluam pjesën më të madhe të mësimeve të historisë amerikane në moshë të vogël, duke studiuar aftësinë e kufizuar dhe duke krijuar “Divizionin, Unitetin, Vështirësitë dhe Përparimin: Historinë e Personave me Aftësi të Kufizuara në Amerikë”, një ekspozitë muze për të ndarë me publikun atë që kemi mësuar.

Gjatë gjithë vitit, ne hulumtuam dhe analizuam objekte artificiale dhe fusha të lidhura me historinë e aftësisë së kufizuar. Ne hetuam origjinën e mbështjellësve të këmbëve Polio, mësuam rreth përparimeve në aparatet e dëgjimit dhe shpikjen e bejzbollit me sy të lidhura. Ne gjithashtu intervistuam figura të rëndësishme në komunitetin e aftësisë së kufizuar, si Matan Koch, një avokat me paralizë cerebrale që shërbeu në Këshillin Kombëtar të Presidentit Barack Obama për aftësinë e kufizuar si dhe Richard Robison, drejtor ekzekutiv i Federatës për Fëmijët me Nevoja të Veçanta, babai i dy fëmijëve me sindromën ‘Down’.

Tani dimë disa gjëra dhe besojmë se është i nevojshëm informimi i publikut për historinë e njerëzve me aftësi të kufizuara. Ne gjithashtu besojmë se një hap i madh për ta bërë këtë gjë do të thotë të kesh një muze kombëtar kushtuar historisë së aftësisë së kufizuar. Për ne personalisht kjo është tejet e rëndësishme. Shumë nga shokët e klasës dhe disa prej nesh, identifikohen si persona me aftësi të kufizuara dhe të mësuarit e kësaj historie na ka dhënë perspektivë dhe një ndjenjë më të plotë se kush jemi si njerëz dhe si qytetarë të Shteteve të Bashkuara.

Ju mund të pyesni veten se pse njerëzit duhet të interesohen për historinë e aftësisë së kufizuar nëse nuk kanë vetë aftësi të kufizuara. E vërteta është se me kalimin e kohës, aftësia e kufizuar do të ndikojë në jetën e shumicës së amerikanëve. Në vitin 2016, një studim i Universitetit të New Hampshire zbuloi se 35% e të gjithë njerëzve mbi 65 vjeç kanë aftësi të kufizuara. I njëjti dokument vlerëson se në 2015, 13% e popullsisë amerikane po jetonte me aftësi të kufizuara.

Edhe ekspertët mbi aftësinë e kufizuar thonë se nuk e dinë historinë e plotë. Kur biseduam me z. Koch, ai na tha se kishte momente kur ai mendonte, “nuk e di historinë time”.
Ky nuk ishte faji i z. Koch. Nuk e mësuan në shkollë. Pra, ku do ta gjente dikush këtë histori? Ka disa vende. Muzeu i Historisë së Paqëndrueshmërisë në Buffalo, për shembull, prodhon ekspozita që mund të udhëtojnë dhe të shfaqen në muze të tjerë. Smithsoniani ka një faqe interneti të dedikuar për këtë temë, dhe ka me siguri të tjerë. Por kurrë nuk ka pasur një depo qendrore për historinë e aftësisë së kufizuar.

Kjo është arsyeja pse ne po bëjmë thirrje për një muze kombëtar i cili do të jetë një qendër informacioni për, dhe nga njerëzit me aftësi të kufizuara. Do të sjelli të gjitha aspektet e historisë së aftësisë së kufizuar së bashku në një vend duke përdorur objekte, materiale të dorës së parë dhe më shumë. Kjo do t’u lejonte vizitorëve të bashkëveprojnë me historinë dhe të kuptojnë më mirë se çfarë do të thotë të bëhesh pjesë e komunitetit të aftësisë së kufizuar. Pa një vend të tillë, historia e aftësisë së kufizuar në këtë vend mund të humbasë.

Këtë vit, ne studiuam një institucion të themeluar në Boston në vitin 1848, fillimisht i quajtur Shkolla e Masaçusets për të Drejtat e Idiotikëve dhe “Feeble-Minded”, një emër që kurrë nuk mund të përdorej sot dhe u quajt Qendra e Zhvillimit Walter E. Fernald. Gjithashtu mësuam për përdorimin e gjuhës së respektueshme të aftësisë së kufizuar dhe se si kjo ide ndryshoi me kalimin e kohës.
Shkolla kishte një synim: të mësonte nxënësit të cilët ishin me aftësi të kufizuara. Ishte shkolla e parë publike e këtij lloji në Amerikë. Baza e saj e teknikave të edukimit special u rrit. Vërejtjet e bëra në mësimin e studentëve atje ndikuan në praktikat e edukimit në të gjithë vendin. Në vitin 1887, shkolla u transferua në një kampus më të madh. Pastaj dalëngadalë, u bë ankth, plot me abuzime dhe eksperimente për banorët.

Kur ne filluam punën, pak studentë e dinin për atë shkollë. E mirë apo e keqe, Qendra për Zhvillim Walter E. Fernald është një pikë referimi e rëndësishme historike dhe është vetëm një nga shumë kapituj të tillë në historinë e aftësisë së kufizuar e cila meriton një “shtëpi”. Dhe në këtë rast, shumë nga ndërtesat në kampus mund të riprodhoheshin për të shërbyer si shtëpi për muzeun.
Krijimi i një muzeu kombëtar të historisë së aftësisë së kufizuar do të shërbente në kurrikulat tona shkollore publike dhe do të eliminonte nevojën për të kërkuar histori që duhet të jetë e arritshme dhe të mësohet për të gjithë. Muzeu Kombëtar i Historisë dhe Kulturës Afrikano-Amerikane dhe Muzeu Kombëtar i Indianës Amerikane janë shembuj frymëzues. Ato sigurojnë burime për mësuesit dhe studentët për të sjellë historinë e këtyre grupeve në shkollat e mbarë vendit.

Krijimi i një hapësire si kjo dhe mbushja e saj, nuk do të ishte një detyrë e lehtë. Por nuk duhet të dekurajohemi. Historia e njerëzve me aftësi të kufizuara është pjesë e historisë sonë si amerikanë. Ashtu si Qendra e Zhvillimit Walter E. Fernald, kjo histori është rreth nesh, madje edhe në vendet fqinje. Megjithatë, nëse nuk jemi të kujdesshëm, ajo që po jetojmë do të harrohet. Një muze kombëtar do të ndihmonte në mbajtjen dhe promovimin e kësaj historie dhe do të fillonte ta integronte atë, ta vendoste në vendin e duhur të historisë amerikane.

Burimi: The New York Times

Përktheu dhe përshtati: Citizens Channel / F.R

Citizens Channel