The Conversation | David Simon
Nga origjina e tij në Wuhan, në Kinë, COVID-19 është përhapur për t’u bërë një epidemi e përqendruar kryesisht në zonat urbane. Edhe pse shumë të dhëna për pandeminë janë ende të padisponueshme, është e qartë se zonat urbane kanë qenë në epiqendër.
Ne mund ta shfrytëzojmë këtë mundësi për të përmirësuar mënyrën se si ndërtojmë, organizojmë dhe përdorim qytetet. Për ta bërë këtë, sidoqoftë, duhet të shohim më nga afër përhapjen urbane të koronavirusit për të kuptuar ndikimin e tij në pabarazitë ekzistuese. Ne gjithashtu mund të nxjerrim mësime nga ndikimi i kaluar i epidemive në popullsitë më të rrezikuara urbane.
Tashmë është duke u bërë e qartë se disa grupe po preken në mënyrë të pabarabartë. Pakicat e varfra dhe etnike janë veçanërisht të ekspozuara. Modelet e sëmundjes dhe vdekjes pasqyrojnë gjeografitë sociale dhe ekonomike urbane. Vëmendja është përqendruar kryesisht në mbrojtjen e të moshuarve dhe njerëzve me kushte të vështira mjekësore, të përcaktuara si kategoritë më të rrezikuara, por realiteti është më kompleks.
Pabarazitë e shkaktuara nga përkatësia etnike, feja dhe të ardhurat shpesh mbivendosen, kështu që proporcioni i njerëzve të moshuar dhe të cenueshëm të ndryshojë sipas komunitetit dhe lagjes. Gjithashtu mundësia e një faktori të mundshëm gjenetik në imunitet po hetohet. Sidoqoftë, kombinimi i faktorëve social, ekonomik dhe demografik së bashku me mjedisin urban me siguri është përgjegjës përshumë prej vatrave të vëzhguara të infeksionit.
Modele të pabarabarta
Grupet e pakicave shpesh janë shumë të përhapura në mesin e të varfërve urbanë.Kjo do të thotë se ata kanë më shumë të ngjarë të kenë dieta të dobëta, të kryejnë ushtrime jo adekuate fizike dhe të jenë mbipeshë. Kjo i ekspozon ato në mënyrë disproporcionale ndaj diabetit dhe kushteve të tjera kronike kardiovaskulare dhe të frymëmarrjes, duke i vënë në rrezik më të lartë.
Njerëzit e varfër gjithashtu banojnë në godina me cilësi më të ulët, shpesh në të njëjtat zona të qyteteve. Ata jetojnë në dendësi më të larta dhe të akomoduar në hapësira të ngushta. Këto zona kanë nivele më të larta të ndotjes së ajrit dhe shërbime të paarritshme ose me cilësi të dobët.
Hapësirat e gjelbërta siç janë parqet janë njohur si jetike për shëndetin e njeriut. Por njerëzit që kanë nevojë për hapësira të tilla më së shumti – ata që nuk zotërojnë kopshte private – kanë më së paku qasje ndaj tyre. Parqet që u shërbejnë këtyre njerëzve gjithashtu kanë rënë nën presion më të madh gjatë pandemisë. Mbyllja e tyre, në vend se të sigurojë që njerëzit të ndjekin udhëzimet e distancimit social,e ka përkeqësuar problemin.
Rreziqet e mbipopullimit
COVID-19 dhe viruse të ngjashme transmetohen përmes spërklave nga teshtima, kollitja ose frymëmarrja e rëndë. Kjo do të thotë që familjarët e dikujt që e ka virusin kanë gjasa më të larta për ta marrë ate.
Pothuajse kudo, përfshirë Britaninë e Madhe, familje të mëdha që jetojnë në të njëjtën shtëpi, përfshirë anëtarë të brezave të ndryshëm siç janë gjyshërit, janë rastet më të shpeshta në mesin e të varfërve urbanë dhe pakicave.
Mbrojtja, izolimi dhe distanca sociale janë pothuajse të pamundura për t’u realizuara në këto rrethana. Kjo nxjerr në pah edhe cenueshmërinë e ngritur të atyre që janë më në rrezik dhe kotësinë e udhëzimeve parandaluese që injorojnë këto realitete.
Institucionet që strehojnë një numër të madh të banorëve janë gjithashtu pikat e mundshme të transmetimit. Shtëpitë e pensionit (azilet) dhe të kujdesit paraqesin sfida të veçanta – dhe lajmet më të shumta vijnë nga atje.
Shumë qytete në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme do të përballen me rreziqe edhe më të mëdha nëse virusi përqendrohet në getot dhe zonat me densitet më të lartë. Karantina e rreptë është zbatuar në Indi, Kenia, Afrikën e Jugut dhe gjetkë, përpara se virusi mund të përhapej në masë. Nëse kjo do të ndodhte në Mumbai, Kibera (Nairobi) ose Khayelitsha (Cape Town), pasojat do të ishin të tmerrshme.
Shqetësimet në të ardhmen
Masat e nxituara, reaktive, të tilla si mbyllja e të gjithë tregjeve para se të dihet burimi aktual i virusit, mund të rezultojnë se janë të gabuara. Është urgjente të menduarit në mënyrë kritike dhe të përfshirja në çështjet themelore të identifikuara, sesa thjesht vëmendja te simptomat sipërfaqësore. Përvoja nga epidemitë dhe pandemitë e mëparshme, të tilla si murtaja bubonike, kolera ose gripi, gjithashtu mund të japin mësime të rëndësishme.
Një shembull klasik është vendi i epidemive të kolerës evropiane të shekullit të 19-të në stimulimin e ndërtimit të sistemeve të ujësjellësit dhe kanalizimeve. Kjo pasoi zbulimin në Londër se një pikë e ndotur e ujit të pijshëm ishte burimi i shpërthimit të vitit 1854. Në të kundërt, në Hamburg, mosveprimi pas shpërthimit të kolerës në vitin 1873 për shkak të inercisë, vetë-interesi afatshkurtër nga opinioni i pasur dhe i ndarë mjekësor bëri që qyteti të pësonte një epidemi edhe më të rëndë në 1892.
Megjithatë, rinovimi urban i drejtuar nga shëndetësia dhe përmirësimi i infrastrukturës mund të zbatohet gjithashtu për motive politike ose fetare. Për shembull, një shpërthim i murtajës bubonike në Cape Town në fund të shekullit të 20-të fajësoi viktimat e varfra afrikane nga qeveria koloniale dhe komuniteti kolonizues. Përhapja u përdor për të imponuar zhvendosje të detyruar. Në emër të shëndetit publik, “vendndodhja” e parë urbane u ndërtua jashtë qytetit kryesor, ku popullsia e tij ishte e lehtë për t’u kontrolluar.
Shqetësime të ngjashme tashmë janë dëgjuar, për mbikëqyrje dhe kontroll politik. Disa qeveri kanë zbatuar shpejt përdorimin e aplikacioneve të telefonisë celulare për gjurmimin e kontaktit të COVID-19.
Ne kemi një mundësi unike për të punuar drejt qyteteve më të qëndrueshme në vazhdën e koronavirusit. Paketat e ndihmës ekonomike të qeverisë duhet të përdoren në mënyrë proaktive. Plane globale të tilla si “Axhenda e Re Urbane”, e miratuar nga Kombet e Bashkuara në vitin 2016, mund të sjellin një zhvendosje në ekonomitë e gjelbërta dhe rrethore. Dhe ne mund të ndërtojmë një qëndrueshmëri të fortë kundër fatkeqësive të ndryshme dhe ndryshimit të klimës – kriza afatgjatë që ne tashmë e dimë po vjen.
Më shumë rreth autorit: David Simon është Profesori i Gjeografisë së Zhvillimit, në Univeristetin e Londrës
Lexoni artikullin e plotë: https://theconversation.com/cities-are-at-centre-of-coronavirus-pandemic-understanding-this-can-help-build-a-sustainable-equal-future-136440?fbclid=IwAR2XwFRznmJZoFWs_ZEvUiGxXbmi0K1BJGkj3UzVJkJE7rarY878H51m5Ug
