Ditën e djeshme disa përfaqësues të Aleancës për Mbrojtjen e Teatrit u takuan me ambasadoren e Bashkimit Europian në Tiranë, Romana Vlahutin.
Kryefjala e takimit ishte përcjellja e shqetësimeve për rrugën ligjore që është ndjekur për të miratuar ligjin i cili parashikon shembjen e Teatrit Kombëtar, cënimin e Marrëveshjes së Stabilizim-Asocimit dhe mënyrën se si ky ligj u votua në Kuvend. Gjithashu, ambasadores i janë prezantuar dhe vlerat që kjo godinë mbart nga pikëpamja e trashëgimisë kulturore.
Përfaqësuesit u shprehën se i kanë bërë dhe një historik të ngjarjeve në lidhje me Teatrin Kombëtar, për kohën kur Edi Rama ka qenë Ministër Kulture, Kryetar Bashkie dhe Kryeministër.
Sipas anëarëve të Aleancës për Mbrojtjen e Teatrit të gjitha këto shqetësime dhe shkelje do të përcillen në Bruksel.
Disa përfaqësues të Aleancës të cilët kanë qenë prezent në takim, dhanë për Citizens Channel detaje nga takimi.
Adriatik Lapaj: “Në lidhje me takimin sot gjykoj se përfaqësimi ishte shumë dinjitoz, por dhe pritja ishte për tu vlerësuar. U dëgjuam, u mbajtën shënim të gjitha qëndrimet tona, e përqëndruam argumentin tonë kryesisht në aspektin juridik duke i dhënë rreth 40% – 50% të kohës, por nuk është se nuk u ndalëm dhe në aspektin e trashëgimisë kulturore. Zonja ambasadore mbajti shënime vetë, stafi i saj gjithashtu qëndrimet tona dhe argumentat tona juridikë, ne i lamë dhe kopje me shkrim, një pjesë të tyre i dëgjonte për herë të parë, dhe na bëri me dije se angazhimi jonë vlerësohet në sytë e Bashkimit Europian si një angazhim shumë qytetar. Pavarësisht qëndrimit zyrtar që ata kanë, që nuk kanë dalë me një qëndrim zyrtar, angazhimi jonë dhe protesta maratonë është vlerësuar shumë. U përmend edhe shkresae nxjerrë nga organizata më e madhe e trashëgimisë kulturore në Europë, “Europa Nostra”, dhe na u kërkua që të shikonim të gjitha mundësitë ligjore të vazhdojmë të qëndrojmë qytetarë në protestën tonë. Kjo u vlerësua shumë prej saj. Jemi në pritje të një takimi të dytë për të parë se ku ka vajtur vëzhgimi i çështjes nga ata dhe konsultimi me materialet siç na u premtua,. është ngritur një grup pune që po merret dhe në aspektin juridik, dhe do të marrim dijeninë se çfarë do të bëhet gjatë kësaj jave, plus nga ana jonë do të çohen edhe të dhëna të tjera ose qëndrime të tjer. është një proces që tashmë fokusin e ka tek Presidenti i Republikës, është domosdoshmëri etike që Presidenti i Republikës ta kthejë ligjin sepse në kushte normale filtri i fundit do të ishte Gjykata Kushtetuese, por për sa kohë Gjykata Kushtetuese është jofunksionale, atëherë filtri i fundit në këtë histori mbetet Presidenti. Kjo është dhe përgjegjësia më e madhe morale e Presidentit, por dhe ligjore, që duhet ta kthejë ligjin që të fitohet kohë deri në ngritjen e Gjykatës Kushtetuese, që ata edhe nëse do të duan ta kalojnë prapë, të ketë një institucion nga drejtësia e vendit për të dhënë verdiktin dhe për të ndarë çapin nga sheqeri. Ishte një takim shumë i arrirë në kuptimin e mesazheve që ne donim të përcillnim. Kini parasysh që me rendësi të madhe në këto takime, në këto nivele është të dëgjohesh dhe të të jepet koha e mjaftueshme që të dëgjohesh.
Me përgjegjësi të plotë e them që u dëgjuam, na u dha koha e mjaftueshme për t’u dëgjuar, nuk e di si do të reflektohet kjo, por një gjë është e sigurt, u dëgjuam, dhe është më mirë të dëgjohesh se sa të mos përfillesh.”
Robert Budina: ” Të gjitha argumentat që nxorrëm tek Vlahutin do të shkojnë në Bruksel dhe kjo është shumë e rëndësishmë sepse në takim ne thamë gjithë historinë personale të Kryeministrit Rama në lidhje me Teatrin Kombëtar, jo vetëm si individ por edhe si pozicion shtetëror. Që kur ka qenë Ministër i Kulturës donte ta boshatiste teatrin, thoshte se ishte një ndërtesë që ka marrë fund, të nxirrte aktorët dhe të ndërtonte një qendër biznesi. Nuk e arriti dot këtë se u ngritën aktorët dhe artistët kundër tij dhe Kryeministri Majko e ktheu mbrapsht, atëherë ai e kuptoi që të fitonte teatrin duhej të shkëpuste aktorët nga teatri, pra trupa veç dhe teatri veç.
Ky ishte falimentim sepse nuk kishte mundësi financiarisht të mbahej, kështu aktorët do të falimentonin dhe teatri do të zhdukej. Ndoqi një mënyrë diabolike institucionale për ta zhdukur. U ngritën prapë aktorët dhe u arrit deri në grevë urie. Këtë gjë ja thamë Vlahutinit e cila do t’i përcjelli në Bruksel, për të treguar që kjo nuk është një histori që lindi sot, është një histori e projektuar në vite nga politika shqiptare për të zhdukur inteligjencën e vendit. Në vitin 2002, u bë Kryetar Bashkie dhe erdhi me projekt të qartë na bashkëpunim me ish-drejtorin e teatrit dhe bëri një takim live në televizion me të gjithë aktorët dhe artistët. Humbja e parë politike e Ramës ka qenë në atë takim, nuk e arriti dhe u tërhoq prapë. Mbas 16 viteve u rikthye si Kryeministër me kartona për ta realizuar.
Pra, Europa do të bindet që ky njeriu do që të marrë këtë terrenin dhe jo të ndërtojë një teatër të ri se thelbi i muhabetit është që ai po thotë unë po sjell të ardhmen e Shqipërisë. Jo. Ai ka dashur të marri territorin dhe po justifikohet sikur po sjell një teatër të ri për të ndërtuar.
E dyta, avokati Adriatik Lapaj dha dy elementë shumë të rëndësishëm që shkelin Marrëveshjen e Stabilizim-Asocimit shumë fort, që janë: mungesa e konkurrencës dhe ligji organik, ligji maxhoritar me 3 të 5-stat e votave që bëhët vetëm në raste të caktuara. Dhe vetë Parlamenti me një votim ja ka hequr të drejtën vetes të votojë të tilla ligje. Gjëra që nuk ishin artikuluar më parë. Këto janë shkelje të rënda. Dhe e fundit, Neritan Liçaj bëri një përmbledhje që Shqipëria po hyn në diktaturë me këtë ligj, që mediat janë kapur, kështjella e fundit janë artistët dhe Teatri Kombëtar, për të hequr fjalën e lirë. Duke i shtrënguar aktorët me kontrata 3-mujore dhe 1-vjeçare , në mënyrë që të falimentojnë dhe askush të mos ngrihet kundër qeverisë. Këto fakte do të përcillen në Bruksel. Mendoj që arritëm atë që donim.”
Rudi Erebara: “Unë mendoj se takimi i sotëm me zonjën Vlahutin ishte një takim i frytshëm. Ne trokitëm në derën e familjes sonë të madhe europiane ku shpresojmë të hyjmë ashtu siç e meritojmë të hyjmë, të gjithë bashkë, më dyert hapur. Vlahutin na premtoi që çështja e Teatrit Kombëtar po shikohet në Bruksel.”
Neritan Liçaj: “Ishte një takim shumë i frytshëm. Unë u sigurova për një gjë, përtej fjalëve që tha ajo, që Europa e ka marrë vërtet shumë seriozisht. Pra, nuk ishte një takim për të kaluar radhën. Sigurisht që Europa nuk mund të përfaqësojë antivlerat që përfaqëson qeveria jonë. Europa është për mbrojtjën ë artit, kulturës, trashëgimisë, të drejtat e njeriur, për zbatimin e Kushtetutës.
Unë sinqerisht nuk arrij ta kuptoj si jau bëri dora atyre deputetëve që ta votonin sepse një ditë ai ligj mund t’ju kthehet kundër.”
Alert Çeloaliaj: “Pas kërkesës që i bëmë zyrës së zonjës Vlahutin u pritëm sot në orën 10:00 dhe bëmë prezent të gjitha kërkesat tona dhe pretendimet tona për sa i përket asaj çka humbet me shembjen e godinës së Teatrit Kombëtar dhe Teatrit Kombëtar Eksperimental. Gjithashtu për të gjithë problemin e trashëgimisë kulturore dhe historisë e cila humbet me zhdukjen e këtyre dy institucioneve, por edhe për të gjithë rrugën ligjore që është ndjekur deri tani nga ana e ekzekutivit për ta shkatërruar Teatrin Kombëtar, si dhe për të gjitha shkeljet e tjera që ne i kemi vërejtur dhe i kemi pasqyruar edhe këtu në shesh ë parë. Kësaj rradhe i bëmë prezent në institucionin më të lartë përfaqësues këtu në Shqipëri. Besoj që takimi i sotëm ka qenë jashtëzakonisht i rëndësishëm, për vetë faktin që ne u pritëm në një takim të nivelit kaq të lartë, që do të thotë që të gjitha kërkesat dhe vërejtjet tona do të paraqiten shumë shpejt edhe në Bruksel. Pas kësaj ne do të presim se cili do të jetë reagimi nga Brukseli për sa i përket çështjes së Teatrit”.
*Citizens Channel /F.S/
