Nga Steve Westlake / The Conversation
Çfarë mund të bëjmë përballë emergjencës klimatike? Shumë thonë se duhet të përdorim më pak makinën, të fluturojmë më pak, të hamë më pak mish. Por të tjerë argumentojnë se veprimet personale si kjo, janë një rënie e pakuptimtë në oqean, krahas ndryshimeve të mëdha sistemike që kërkohen për të parandaluar ngrohjen globale shkatërruese.
Është një debat që ka qenë ndezur për dekada të tëra. Qartësisht, në terma globalë të gazrave serrë, kontributi i një personi të vetëm është në thelb i parëndësishëm (ngjan më së shumti si një votë e vetme në zgjedhje). Por kërkimi im, fillimisht në master dhe tani si pjesë e doktoratës sime, ka zbuluar se të bësh diçka të guximshme, si për shembull të hequrit dorë nga fluturimi duhet të ketë një ndikim më të madh, duke ndikuar të tjerët dhe duke e bërë atë që të shihet si një gjë “normale”.
Në një sondazh të kryer, gjysma e të anketuarve të cilët njihnin dikë që kishte hequr dorë nga fluturimi për shkak të ndryshimeve klimaterike, thanë se ata fluturojnë më pak për shkak të këtij shembulli. Kjo më duket shumë mbresëlënëse. Për më tepër, rreth tre të katërtat e të anketuarve thanë se kishin ndryshuar qëndrimet e tyre ndaj fluturimit dhe ndryshimeve klimaterike në njëfarë mënyre. Këto efekte u rritën nëse ky person që kishte hequr dorë nga fluturimi ishte i profilit të lartë, si për shembull një akademik ose dikush tjetër që njihet nga publiku i gjerë. Në këtë rast, rreth dy të tretat e të anketuarve thanë se fluturojnë më pak për shkak të këtij personi, dhe vetëm 7% thanë se kjo gjë nuk i ka ndikuar qëndrimet e tyre.
Pyesja veten nëse këta njerëz po silleshin tashmë si ambientalistë të pastër, por shifrat nuk e sugjeruan këtë. Të anketuarit e anketës fluturojnë në mënyrë të konsiderueshme më shumë se mesatarja, që do të thotë se ata kanë potencial të fluturojnë më pak për shkak të shembullit të dikujt tjetër.
Për të eksploruar arsyetimin e njerëzve, intervistova disa nga ata që ishin ndikuar nga një “fletushkë”. Ata shpjeguan se pozicioni i guximshëm dhe i pazakontë për të hequr dorë nga fluturimi ishte: përcillte seriozitetin e ndryshimeve klimatike dhe kontributin e fluturimit në të; kristalizoi lidhjen mes vlerave dhe veprimeve; madje reduktoi edhe ndjesitë e izolimit që të fluturuarit më pak ishte një përgjigje e vlefshme dhe e ndjeshme ndaj ndryshimeve klimatike. Ata thanë se “angazhimi” dhe “ekspertiza” ishin cilësitë më me ndikim të personit që kishte ndalur së fluturuari.
Le të fluturojë
Natyrisht, nuk është një shtrat me trëndafila. Fluturimi përfaqëson liri, argëtim dhe përparim. Ai nxit ekonominë dhe mund të ofrojë mundësi të çmuara të udhëtimit. Pra, duke sugjeruar që të gjithë duhet të fluturojnë më pak, që mund të duken si mesazhi i nënkuptuar i dikujt që heq dorë nga fluturimi për shkak të ndryshimeve klimatike, mund të çojë në argumente dhe konfrontime. Një person për shembull tha se sondazhi im i formuluar butë ishte “fashist dhe i keq informuar”.
Hulumtimi im gjithashtu nxori idetë e mospërputhjes dhe hipokrizisë. Me pak fjalë, njerëzit e urrejnë atë. Nëse Barack Obama merr një avion privat dhe ka një rrethim prej 14 automjetesh për të shkuar në një konferencë për ndryshimin e klimës, ose një njeri i famshëm që qan për klimën, ndërsa lëkund një gjurmë të madhe të karbonit, kjo gjë nuk shkon mirë. Dhe nëse ligjet e ardhshme futen për të reduktuar fluturimin për shkak të ndryshimeve klimatike, duket e domosdoshme që politikanët do të duhet të reduktojnë dukshëm zakonet e tyre të fluturimit. Hulumtime të tjera kanë treguar se thirrjet për zvogëlimin e emisioneve nga shkencëtarët e klimës janë shumë më të besueshme nëse ata vetë e ndjekin fjalimin.
At a meeting of academics on a research project into sustainable energy. Opening chat – “just flew in from Vienna & taxi from the airport – taxi booked for 4, as got to be back tonight” – no doubt they’ll make a wonderful & insightful contribution. Sadly half academics flew in!
— Kevin Anderson (@KevinClimate) July 18, 2018
Që njerëzit janë të ndikuar nga të tjerët është një rezultat tronditës. Studiuesit e psikologjisë kanë kaluar dekada duke grumbulluar dëshmi për efektet e fuqishme të ndikimit social, ndërsa teoria e evolucionit kulturor tregon se ne mund të kemi evoluar për të ndjekur shembullin e atyre në pozita prestigjioze, sepse na ndihmoi të mbijetonim. Merrni ndonjë libër mbi lidershipin në një qendër tregtare në aeroport dhe me siguri do t’ju trullosë rëndësinë e udhëheqjes për shembull.
E cila shtron pyetjen: nëse udhëheqësit tanë politikë dhe të biznesit janë seriozë sa i përket ndryshimit të klimës, a nuk duhet ata të ulin ndjeshëm gjurmët e tyre të karbonit për të vënë një shembull për ne të tjerët? Ky tani është fokusi i hulumtimit tim.
Por pse unë?
Thurja e një fijeje të padukshme në të gjitha këto është çështja e ndjeshme e drejtësisë dhe e pabarazisë. Më të pasurit, prej 10% të popullsisë globale janë përgjegjës për 50% të shkarkimeve ndotëse, dhe shumë prej tyre janë për shkak të fluturimit. Në Mbretërinë e Bashkuar, rreth 15% e njerëzve marrin 70% të fluturimeve, ndërsa gjysma e popullsisë nuk fluturojnë aspak në asnjë vit. Ndërsa emetimet nga aviacioni bëhen një shtresë gjithnjë e në rritje e totalit (aktualisht rreth 9% në Mbretërinë e Bashkuar, 2% në nivel global) kjo pabarazi do të bëhet më e vështirë për të gjithë, për ta injoruar.
Në të njëjtën kohë, debati rreth aksionit personal kundrejt kolektivit do të vazhdojë. Kërkimi im mbështet argumentet se kjo është një ndarje e rreme: veprimi individual është pjesë e kolektivit. Pra, ndërsa nuk do ta shpëtosh vetë botën, mund të jeni pjesë e zgjidhjes.
*Citizens Channel /E.K/
