Ndërsa talebanët po fitojnë shpejt në Afganistan, gratë në vend janë të shqetësuara për të ardhmen e tyre. Një aktiviste afgane për të drejtat e grave tha për Deutsche Welle se jeta e saj mund të jetë në rrezik nëse militantët islamikë sulmojnë Kabulin.
Autor: Wesley Dockery| Deutsche Welle
Ndërsa talebanët vazhdojnë të marrin në zotërim qytetet kryesore afgane si Herat dhe Kandahar, shumë gra në Afganistan janë të shqetësuara për të ardhmen e tyre nën sundimin fundamentalist islamik nëse grupi merr përsipër vendin.
Aktivistja afgane për të drejtat e grave Mariam Atahi tha për Deutch Welle të premten se ka frikë se talebanët “do të vijnë dhe do të më vrasin” nëse ata fillojnë një ofensivë në Kabul, kryeqytetin dhe qytetin më të madh të Afganistanit.
Ajo tha se ka frikë nga ndëshkimi nga talebanët “sepse gjatë 20 viteve të fundit, unë advokova për të drejtat e grave,”duke shkuar kundër ideologjive dhe mendimeve të talebanëve “.
“Njerëzit po theksojnë se nesër në mbrëmje ose një natë pas së nesërmes, talebanët do të marrin Kabulin dhe ata do të kthehen në të njëjtën situatë si në 1996,” tha Atahi. “Gratë afgane veçanërisht, të cilat kanë kaluar kaq shumë gjatë regjimit taleban, kanë frikë se çfarë do të ndodhë.”
Si ishte jeta për gratë afgane nën sundimin taleban?
Talebanët më parë sunduan Afganistanin nga 1996 në 2001 dhe vendosën rregulla të rrepta për gratë gjatë asaj periudhe. Gratë nuk ishin në gjendje të punonin ose të ishin në kontakt me burra të tjerë përveçse atyre me lidhje gjaku, dhe duhej të mbanin burka ndërsa dilnin në publik.
Nëse gratë shkelin rregullat, ato mund të përballeshin me dënime të rënda nga talebanët, të tilla si burgimi, tortura apo edhe vdekja. Gratë shpesh fshikulloheshin ose ekzekutoheshin publikisht gjatë sundimit të talebanëve në Afganistan.
Atahi tha se gratë nën pushtimin e ripërtërirë taleban po dëshmojnë të njëjtat lloje kufizimesh, dhe shtoi se “situata nuk është e mirë” në zonat e kontrolluara nga talebanët.
“Ka shumë luftë, gratë nuk lejohen të shkojnë në shkollë dhe … atyre u është kërkuar të veshin hixhab dhe burka,” tha ajo.
Agjencia e lajmeve Reuters raportoi të premten se kryengritësit talebanë sulmuan zyrat e bankës Azizi në qytetin jugor të Kandahar në fillim të korrikut dhe urdhëruan nëntë gra që punonin atje të largoheshin.
Atahi mbledh histori nga gratë në zonat rurale të vendit dhe tha se ata ndajnë frikën e saj.
Ajo tha se gratë që po ndihmon kanë frikë se do të vijnë talebanët dhe “do të kontrollojnë shtëpi më shtëpi duke na kërkuar të jemi përgjegjës për atë që kemi bërë gjatë 14 viteve të fundit”.
Profesoresha nga Kabuli: ‘Morali është vërtet i ulët’ në mesin e grave afgane
Victoria Fontan, një profesoreshë e studimeve të konfliktit në Universitetin Amerikan të Kabulit, tha për DW se “morali është vërtet i ulët” tek gratë afgane.
“Ato janë të shqetësuara për të ardhmen, për kapacitetin e tyre për të vazhduar studimet, për të vazhduar të jenë pjesë e shoqërisë sonë,” tha Fontan. “Për ta, është një kohë vërtet e vështirë sepse kanë frikë se Afganistani po kthehet prapa për shumë vite në të ardhmen, ndoshta 10, 15 vjet.”
Gjatë sundimit pesë-vjeçar të talebanëve në Afganistan, vajzave dhe grave iu ndalua pothuajse plotësisht marrja e një arsimimi.
Një raport i publikuar nga “Human Rights Watch” në qershor 2020 zbuloi se megjithëse talebanët zyrtarisht pohojnë se nuk janë më kundër edukimit për vajzat, shumë pak zyrtarë talebanë në të vërtetë i lejojnë vajzat të shkojnë në shkollë pas pubertetit.
Grupi i të drejtave të njeriut “Amnesty International” gjithashtu ka raportuar më parë se shumica dërrmuese e martesave në Afganistan ishin të detyruara gjatë epokës së talebanëve.
It is particularly horrifying and heartbreaking to see reports of the hard-won rights of Afghan girls and women being ripped away from them – @antonioguterres #Afghanistan pic.twitter.com/DFCA2DXGS5
— UN Spokesperson (@UN_Spokesperson) August 13, 2021
Organizatat ndërkombëtare kanë dhënë alarmin për rikthimin e të drejtave të grave në vend, me Sekretarin e Përgjithshëm të OKB-së Antonio Guterres të premten duke thënë se ai është “tmerruar” për kufizimet në zonat e kontrolluara nga talebanët.
“Ёshtë veçanërisht e tmerrshme dhe zemërthyese të shohësh raporte të të drejtave të fituara me vështirësi të vajzave dhe grave afgane,” u tha Guterres gazetarëve.
Përparimet e talebanëve vijnë mes tërheqjes së SHBA
Përparimet e talebanëve vijnë pasi Presidenti Joe Biden urdhëroi përfundimin e misionit luftarak amerikan në Afganistan, ndërsa pjesa tjetër e trupave amerikane do të tërhiqeshin deri më 31 gusht.
SHBA-të u vendosën në Afganistanin në vitin 2001 në ndjekje të al-Kaedës, grupit xhihadist që qëndron pas sulmeve terroriste të 11 shtatorit. “Aleanca Veriore” e mbështetur nga SHBA rrëzoi talebanët nga pushteti, me aleatët e SHBA dhe NATO-s që punuan për dy dekada për të trajnuar forcat qeveritare afgane për të ruajtur sigurinë në vend.
Udhëheqësi i pakicës në Senatin Amerikan, Mitch McConnell tha të premten se nuk është vonë për të mbajtur talebanët nga “kapërcimi i Kabulit” dhe i bëri thirrje administratës Biden të urdhërojë sulmet ajrore për të ndaluar grupin nga përparimi i mëtejshëm
