“Vëzhguesit pohuan se qeveria politika, partitë, bizneset dhe grupet kriminale u përpoqën të ndikojnë në media në mënyra të papërshtatshme dhe jo transparente”.
Kjo është një nga problematikat që ka nxjerrë në pah raporti i Departamentit Amerikan të Shtetit për të Drejtat e Njeriut.
Sipas raportit ka media të lira, kryesisht ato online, megjithatë ka pak media të pavarura.
“Shumica e mediave janë në pronësi të biznesmenëve të shquar me interesa të mëdha që përdorin mediat e tyre në mënyra për të çuar përpara interesat e tyre duke përfshirë fitimin e favorit dhe promovimin e interesave me partitë politike”,-thuhet në raport.
Sipas raportit ka përfaqësues të mediave të mëdha që i përdorin ato për të shantazhuar bizneset duke cenuar mbulimin e favorshëm mediatik. Ndërsa theksohet se “presioni politik, korrupsioni dhe mungesa e fondeve e kufizuan median e pavarur të shkruar dhe gazetarët thuhet se kanë praktikuar autocenusurën”.
Raporti i DASH thekson se sipas raportit të Misionit Ndërkombëtar të Vëzhgimit të Zgjedhjeve pas zgjedhjeve parlamentare të prillit 2021, gazetarët mbetën të pambrojtur ndaj presionit dhe korrupsionit.
Sipas raportit rritja dramatike e mediave online siguroi një larmishmëri pikëpamjesh dhe një potencial për korrupsion.
“Organizatat pohuan se etika profesionale ishte një prioritet i ulët për disa prej mbi 900 portaleve të lajmeve në vend, duke ngritur shqetësime mbi përhapjen e lajmeve të rreme që dyshohet se kanë përfituar interesa të veçanta financiare, politike dhe kriminale”,-nënvizon raporti.
Po ashtu raporti thekson se ka pasur një rritje të numrit të ankesave për dezinformim dhe sulme personale nga mediat online.
“Gjatë vitit pati akuza për mediat që dyshohen se përdoreshin nga pronarë apo zyrtarë të lartë të medias për zhvatje”.
Sa i përket lirisë së shprehjes, raporti thekson se “Qytetarët ishin të lirë të kritikonin qeverinë hapur, duke përfshirë në mediat tradicionale dhe sociale, për çështje që i shqetësonin dhe e bënë këtë. Megjithatë, kritika e hapur ndaj qeverisë mund të kishte pasoja negative.”
Raporti cek edhe të drejtën për të tubuar apo për t’u organizuar. Sipas raportit qeveria i respektoi në përgjithësi këto të drejta, megjithatë jo gjithmonë.
“Në mars gjatë protestave kundër rritjes së çmimeve, policia arrestoi 50 demonstrues dhe akuzoi 150 të tjerë për protestë të paligjshme. Pamjet mediatike treguan individë me uniformë dhe pa uniformë që shtynin protestuesit brenda furgonëve të policisë. Media raportoi se 34 protestues u liruan më vonë nga gjykatat pasi përcaktuan se arrestimet ishin të paligjshme.”
Diskriminimi dhe abuzimet shoqërore
Sa i përket përdhunimit pavarësisht gjinisë, raporti thekson se ligji përfshin dispozita për sulmin seksual, por qeveria nuk e zbatoi ligjin në mënyrë efektive.
“Autoritetet nuk ndanë të dhëna për ndjekjet penale për përdhunim bashkëshortor”.
Sipas raportit Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale raportoi se deri në tetor kishte gjithsej 87 raste të dhunës në familje duke marrë shërbime në Qendrën Kombëtare të Pritjes për Dhunën në Familje.
“Deri në shtator, policia raportoi 4,136 raste të dyshuara të dhunës me bazë gjinore, duke përfshirë krime të tjera në familje. Në 2,402 raste, policia kërkoi urdhra mbrojtje për të ndihmuar të mbijetuarit. OJQ-të raportuan nivele të larta të dhunës me bazë gjinore, përfshirë dhunën në familje. Deri në shtator, shtatë gra ishin vrarë nga partnerët ose anëtarët e familjes së tyre”.
Raporti prek po ashtu edhe ngacmimin seksual, si të ndaluar me ligj, megjithatë thekson se zyrtarët rrallë e zbatuan atë.
“Komisioneri për Mbrojtjen nga Diskriminimi në përgjithësi trajtonte rastet e ngacmimeve seksuale dhe mund të vendoste gjoba. Policia raportoi 33 raste të ngacmimeve seksuale deri në shtator”.
Gratë janë të nënpërfaqësuara në shumë fusha në nivelet më të larta.
“Ligji urdhëron pagë të barabartë për punë të barabartë, megjithëse shumë punëdhënës privatë nuk e zbatuan plotësisht këtë dispozitë. Në shumë komunitete, gratë përjetuan diskriminim shoqëror bazuar në normat tradicionale shoqërore që i nënshtrojnë gratë ndaj burrave”.
Dhuna dhe diskriminimi sistematik racor ose etnik
Ka pretendime sipas raportit për diskriminim që synonin anëtarët e komunitetit rom dhe egjiptian, duke përfshirë strehimin, punësimin, kujdesin shëndetësor dhe arsimin.
“Nga gushti, Komisioneri për Mbrojtjen nga Diskriminimi ka pranuar 17 ankesa për diskriminim në bazë të racës dhe përkatësisë etnike, duke vendosur në favor të ankuesit në pesë raste”.
Dhuna ndaj personave LGBTQI+
Sipas raportit nuk ka ligje që kriminalizojnë marrëdhëniet konsensuale të të njëjtit seks ose sjelljet seksuale.
“Organizata joqeveritare Streha raportoi se individët LGBTQI+ kishin raportuar më pak dhunë në në polici ose te Komisionerin për Mbrojtje nga Diskriminimi nga frika se mos dilnin jashtë, mungesa e besimit në institucione dhe frikë për sigurinë e tyre”.
Ndërsa shton se “Streha raportoi se zyrtarët e pushtetit vendor – si punonjësit socialë, psikologët e shkollave dhe oficerët e policisë për dhunën në familje – nuk kishin njohuri dhe aftësi për t’i shërbyer siç duhet komunitetit LGBTQI+, veçanërisht në rajonet rurale jashtë Tiranës”.
Personat me Aftësi të Kufizuara
Sipas raportit kushtetuta shqiptare ndalon diskriminimin ndaj personave me aftësi të kufizuara fizike, shqisore, intelektuale ose mendore.
“Megjithatë, punëdhënësit, shkollat, ofruesit e kujdesit shëndetësor dhe ofruesit e shërbimeve të tjera shtetërore ndonjëherë janë përfshirë në diskriminim. Ligji urdhëron që ndërtesat publike, arsimi, shërbimet shëndetësore dhe transporti të jenë të aksesueshme për personat me aftësi të kufizuara në baza të barabarta, por qeveria zbatoi vetëm në mënyrë sporadike statutet”.
Sipas raportit “Deri në gusht, komisioneri për mbrojtjen nga diskriminimi pranoi 44 ankesa për diskriminim të pretenduar ndaj individëve me aftësi të kufizuara dhe vendosi në favor të ankuesve në tetë raste”.
